Van het leven genieten
Klassieke muziek sprak mij altijd al aan. De wereld van cultuur werd in Oekraïne voor me geopend door de beroemde en geniale ‘popularisator van klassieke muziek’ – zo noemt hij zichzelf – Mikhail Kazinik, wiens naam voor mij persoonlijk heel belangrijk is om hier te noemen. Door zijn lezingen en films over de grootste componisten werd ik vooral verliefd op Bach en Schubert, en ben ik gaan dromen over pianospelen.
Nadat ik met mijn familie voor de oorlog in Oekraïne naar Nederland vluchtte, en in Nijmegen kwam te wonen, ontdekte ik dat er op het station een piano staat. Iedere keer als ik daar in de buurt was, liep ik erheen, hopend om weer iets nieuws op die piano te leren. Onlangs was ik daar weer met mijn vrienden toen een journaliste voorbij kwam. Ze stelde zich aan ons voor en vroeg of zij ons mochten interviewen over welke muziek we luisterden. Nadat het artikel in de krant had gestaan, heeft een abonnementhouder het naar de NSvK doorgestuurd: of we deze jongen niet eens zouden moeten uitnodigen… Zo kreeg ik twee gratis toegangskaarten. Dat was een echte verrassing. En toevallig was het ook nog voor het concert waar ik zelf al over nadacht om naartoe te gaan! Ik heb mijn klasgenoot uitgenodigd en we waren ontzettend enthousiast over deze leuke avond.
Het programma was echt rijk gevuld en heel afwisselend. Na elk van de twee pauzes vroegen we ons steeds af: 'Wat voor muziek krijgen we nou weer te horen?’ Hoewel we het programma al in de programmafolders hadden staan, bleef het sowieso spannend. Eerst werden Schuberts mooie Klavierstücke gespeeld – tedere muziek voor het hart. En zeker in de lente kon daarna eigenlijk alleen nog maar één ander werk van Schubert volgen, zijn luchtige Impromptus. Tot deze avond had ik eigenlijk nooit stilgestaan bij de betekenis van de naam ‘Schubertiade’ maar plots, terwijl ik naar de uitvoeringen luisterde, zag ik ik het voor me. Ik herinnerde me dat deze muziek bedoeld was voor een kleine kring van vrienden, en niet perse om uit te geven. Schubert, die een diepe bewondering had voor Mozart en Beethoven, wilde zijn gevoelens delen met dat selecte publiek van dierbaren. En toen ik daaraan dacht, voelde het alsof er een verbinding ontstond tussen mij en de muziek – iets intiems, iets vertrouwds. Ik voelde des te meer de waarde en het unieke van deze muziek, en de volle zaal leek ineens een groep vrienden met wie ik mijn liefde voor muziek deelde.
Na de eerste pauze betrad bariton Roderick Williams het podium, en samen met pianist Finghin Collins voerden hij de liedcyclus Songs of Travel van Vaughan Williams uit. Williams vertelde dat hij deze liederen al sinds zijn jeugd zong. Zijn liefde ervoor was in zijn stem duidelijk hoorbaar. Als slot wachtte ons nog een meesterlijke uitvoering van het Forrellenkwintet – en alleen maar kippenvel.
Na het daverende applaus verlieten we de zaal, gelukkig dat we getuige hadden mogen zijn van deze Schubertiade. Daarna werden we nog uitgenodigd om even na te borrelen en toen wachtte ons, als gewone studenten zonder enige bijzondere eer of verdienste, een echte verrassing. Tijdens de gesprekken stelde iedereen oprecht vragen, blij dat we erbij waren, alsof wij op het podium net een concert hadden gegeven en tussen de optredens gewoon even kwamen bijpraten. Zelfs Roderick Williams, voor wie zojuist de hele zaal had geapplaudisseerd, begroette ons (or gave us a wink, say).
We liepen later het concertgebouw uit en zagen de maan – dezelfde maan die ook voorkwam in de teksten van de liedcyclus. Hij leek zelfs mee te doen aan het ontstaan van de muziek, als een eeuwige bron van inspiratie voor de mensheid om kunstwerken in haar naam te scheppen. Om nog één van de laatste bussen te nemen, moesten we rennen naar het station, onderweg vol emoties die we met elkaar deelden.
Die nacht kon ik lange tijd de slaap niet vatten. Ik bleef denken, herinneren – vooral aan wat er met mij gebeurde tijdens de uitvoering van de Klavierstücke. Die plotselinge, bijna mystieke verbondenheid met de muziek en met iedereen in de zaal. En toen besefte ik iets. Ik begreep waar ik de kracht voor het leven vandaan kan halen. Zoals Schubert muziek bleef schrijven, ondanks dat hij geen echte erkenning kreeg, zo zullen ook wij van het leven blijven genieten, ondanks alle tegenslagen en moeilijkheden op ons pad. Samen met kunst, met muziek, en met de grote geniale componisten van onze planeet die onze tijd verlichten, zullen we nergens bang voor zijn.
Yevhenii Peretiatko